Kemanın en büyük virtüözü: Arcangelo Corelli

-
Aa
+
a
a
a

Opus 94.9’da Berna Uzunoğlu Orak, ünlü İtalyan besteci ve keman virtüozu Arcangelo Corelli’nin eserlerini tanıtıyor.

""

1653 yılında Fusignano adındaki küçük bir İtalyan kasabasında varlıklı bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Arcangelo Corelli, babasının doğumundan bir ay önce öldüğünden dolayı diğer üç kardeşiyle birlikte annesi tarafından büyütüldü. 17 yaşındayken Bologna'daki Accademia Filarmonica orkestrasına kabul edilen Corelli, kemandaki ustalığının yanı sıra öğretme yöntemlerinin sertliği ve aralarında Antonio Vivaldi ve Francesco Geminiani'nin de bulunduğu birçok öğrencisiyle şöhretine şöhret kattı.

1670'lerin ortalarında Arcangelo Corelli, Roma'ya taşındı ve Roma'da bir evi bulunan İsveç Kraliçesi Christina'nın emrine girdi. Daha sonra kendisi de müzisyen ve opera metni yazarı olan Kardinal Pamphili Ottoboni'nin müzik direktörü olarak görev yaptı.



Arcangelo Corelli, 1713 yılında öldü. Görece az eser vermesine rağmen, en çok beste yaptığı yılları 18. yüzyılın başındaki müzik yayıncılığı patlamasına denk geldi. Bunun sonucunda etkisi daha henüz hayattayken tüm Avrupa' ya yayıldı.



Çağının İtalyan müziğine olduğu gibi, Avrupa'daki diğer ülke müzikçilerine eserleriyle yol gösteren ünlü İtalyan keman ustası Arcangelo Corelli, özellikle üç türde seçkinleşmişti: Solo Sonat, Trio Sonat ve Concerto. Kemancı, öğretmen ve çalgı topluluklarının şefi olarak uzun süre Roma’da yaşayan Corelli, her şeyden önce klasik çalgı müziğine saygın bir yer kazandıran ilk besteci olarak anılmıştı. Vatandaşlarınca 'virtuosissimo del violino e vero Orpheo de nostri tempi' yani 'kemanın en büyük virtüözü ve zamanımızın gerçek Orfeo'su' olarak adlandırılmıştı.



İsveç Kraliçesi Christina'ya ithaf ettiği Kilise Sonatları, 'çalışmalarının ilk meyvesi' olarak tanımlanmıştır. Roma'da önemli bir mevki olan Kardinal Pamphili’nin müzik direktörlüğüne atandığı yıllarda, kraliçenin Roma'daki Palazzo Riario adlı sarayında 150 çalgıcı ve 100 şarkıcıdan oluşan toplulukları yöneterek büyük övgü kazanmıştır. 

1700 yılından sonra konçerto türüne örnek olacak 'Concerto Grosso'larını besteleyen Arcangelo Corelli'nin eserleri pek çok besteci tarafından örnek alınmış, tekrar işlenerek sonatları konçerto formuna uygulanmıştır. İtalyan keman ekolünün temelini kuran, soylu bir tınıya ve dengeli bir tekniğe önem veren Corelli, melodik temaları doygun ve renkli bir armoniyle ya da zengin bir çokseslilikle işleyerek derinlik kazandırmış, müziği klasik bir bütünlüğe ulaştırmış ve geride 48 Trio Sonat ve 12 Keman Sonatı Op.5 ve 12 Concerto Grosso Op.6 bırakmıştır.



Arcangelo Corelli’nin eserlerini dinlemeye ilk olarak “La Folia” isimli Op.5 12 numaralı Re Minör keman sonatıyla başlıyoruz. "La Folia", eski bir İspanyol ya da 14. yüzyıl Portekiz dansı teması olarak chaconne (armoni kalıbının çeşitlemesine dayalı bir müzik formu) biçiminde 16 varyasyonla işlenmiş ünlü bir ezgidir. "La Folia"yı Corelli’den başka Frescobaldi, Vivaldi, Scarlatti, Johann Sebastian Bach, Cherubini, Liszt ve Rachmaninof gibi besteciler kullanmıştır. "La Folia" sonatının ardından, Corelli’nin şaheseri 12 Concerto Grosso’dan eşsiz bir seçki dinleyeceğiz.